Trên nền tảng những nghi lễ truyền thống vẫn luôn được chú trọng, giữ gìn và phát huy trọn vẹn, bối cảnh chuyển đổi số trong những năm gần đây cũng khiến công tác quản lý và tổ chức lễ hội tại nhiều địa phương đã có những thay đổi.

Không ít lễ hội quy mô hoành tráng, là điểm đến không thể bỏ qua trong dịp đầu xuân năm nay tiếp tục tăng thêm sức thu hút với nhiều điểm mới. Một số lễ hội tiếp tục chú trọng ứng dụng công nghệ trong các hoạt động để tạo dấu ấn riêng, mang tới những trải nghiệm bất ngờ cho du khách.

Lễ hội gò Đống Đa áp dụng Công nghệ 3D mapping tạo sức hấp dẫn

Đến Xuân Ất Tỵ 2025, lễ hội truyền thống gò Đống Đa (Hà Nội) đã có nhiều thay đổi khi ứng dụng công nghệ âm thanh và ánh sáng,
tạo sức thu hút đối với du khách. Ảnh: VIẾT THÀNH

“Áo mới” cho lễ hội

Chương trình nghệ thuật bán thực cảnh sử dụng công nghệ chiếu sáng 3D tại lễ hội kỷ niệm 236 năm Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa (quận Đống Đa) mở màn chuỗi lễ hội Xuân Ất Tỵ với những ấn tượng hoành tráng.

Lần đầu tiên, lễ khai hội kỷ niệm 236 năm Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa (1789-2025) ghi dấu ấn mới khi trở thành đêm hội của âm thanh và ánh sáng, thể hiện sức hấp dẫn của công nghệ hiện đại trên nền tảng cốt lõi là các câu chuyện lịch sử giá trị, tạo nên một làn gió mới, cách tiếp cận và biểu đạt mới cho các câu chuyện lịch sử trong nhịp sống đương đại.

Công nghệ 3D mapping đã vẽ lại bức tranh oanh liệt mà bi tráng bằng ánh sáng, mang đến cho người xem những trải nghiệm hình ảnh chân thực sống động, ấn tượng và đưa câu chuyện lịch sử chạm đến mọi giác quan. Phó Chủ tịch UBND quận Đống Đa Nguyễn Thanh Tùng cho biết, việc sử dụng công nghệ hiện đại đã góp phần tăng trải nghiệm cho du khách. Năm nay, lượng khách đến với lễ hội tăng gấp đôi so với năm ngoái.

Một trong số ít lễ hội Xuân có thời gian kéo dài nhất trong năm, lễ hội chùa Hương (huyện Mỹ Đức, Hà Nội) năm nay đón hàng vạn người về trẩy hội và đi lễ đầu năm. Đáng chú ý là những ấn tượng mới đối với du khách khi hòa trong dòng người trẩy hội, trải nghiệm các ứng dụng dịch vụ số hiện đại.

Trưởng BQL Khu di tích và thắng cảnh Hương Sơn Bùi Văn Triều cho biết, năm nay, BTC lễ hội chùa Hương đã triển khai số hóa các dịch vụ, tiện ích phục vụ khách tham quan. Việc sử dụng vé điện tử tích hợp phí thắng cảnh, dịch vụ thuyền, đò thông qua mã QR đã tạo sự thuận tiện, văn minh, an toàn cho người dự hội.

Đây là một trong những lý do quan trọng khiến du khách đến chùa Hương cảm nhận rõ sự thanh bình, chuyên nghiệp trong công tác tổ chức, là giải pháp đẩy lùi những vấn nạn từ nhiều năm trước như cảnh tượng chen lấn, xô đẩy, lộn xộn, phe vé.

Nhiều du khách lần đầu tiên trải nghiệm ứng dụng số hiện đại trong lễ hội truyền thống chia sẻ, việc số hóa vé tham quan giúp người trẩy hội thuận tiện và yên tâm khi trải nghiệm lễ hội, không còn sợ bị cò mồi chèo kéo, nâng giá.

Số hóa dịch vụ tại lễ hội cũng đã được BQL di tích Phủ Tây Hồ áp dụng từ mùa lễ hội năm 2024, là giải pháp nhận được sự hưởng ứng và đánh giá cao từ các cơ quan quản lý và người đi lễ tại di tích.

Cụ thể, nhằm tạo sự thuận lợi, văn minh, an toàn, UBND quận Tây Hồ đã áp dụng công nghệ số trong dịch vụ trông giữ xe, bán hàng, hướng tới việc không dùng tiền mặt. Du khách chỉ cần sử dụng mã quét QR để thanh toán, tìm hiểu thông tin về giá trị lịch sử tại di tích.

Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VHTTDL) Lương Đức Thắng cho rằng, đổi mới này rất cần được ghi nhận và nhân rộng, không chỉ giúp BQL di tích Phủ Tây Hồ kiểm soát được lượng du khách, quản lý giá dịch vụ và nguồn thu mà còn là giải pháp hạn chế những bất cập, tiêu cực và tình trạng lộn xộn trong những ngày di tích quá tải.

Lễ hội đền Hai Bà Trưng từ năm 2024 cũng đã tổ chức chương trình nghệ thuật với công nghệ hiện đại để kể câu chuyện lịch sử với chủ đề “Âm vang Mê Linh”.

Dòng chảy kết nối quá khứ - hiện tại - tương lai truyền tải nhiều thông điệp nội dung, đưa khán giả đến gần với lịch sử thời Hai Bà Trưng một cách tinh tế, thực cảnh, hấp dẫn và hiệu quả đồng thời mang đến một diện mạo mới cho lễ hội. Tại Lễ hội đền Trần (Thái Bình) cũng từ năm 2024, du khách đã cảm nhận điểm nhấn đặc sắc được tạo nên từ chương trình nghệ thuật bán thực cảnh, kết hợp công nghệ 3D mapping hiện đại.

Năm 2025, BQL di tích tiếp tục ứng dụng công nghệ hiện đại khi đưa đến du khách ứng dụng website thăm quan đền Trần bằng công nghệ 3D thực tế ảo. Chỉ cần một cú click chuột vào địa chỉ https://dentran.hungha. gov.vn/, du khách đã có thể tham quan đền Trần Thái Bình và tìm hiểu về lịch sử triều đại nhà Trần cùng nơi phát tích của vương triều hưng thịnh bậc nhất nước Việt 800 năm trước.

Lái đò chùa Hương quét mã mở lệnh vận chuyển du khách bằng thuyền đò

Ứng xử văn minh, an toàn trong lễ hội

Cũng trên địa bàn Hà Nội, cụm di tích đình, chùa Hà (quận Cầu Giấy) từ nhiều năm qua đã trở thành điểm di tích tâm linh thu hút đông đảo du khách, nhất là giới trẻ.

Tại đây, BQL di tích đặt mã QR trước cửa ra vào để người dân và du khách thuận tiện tìm hiểu thông tin về di tích và lễ hội; thực hiện niêm yết quy tắc ứng xử nơi công cộng, hướng dẫn người dân đi lễ thắp hương đúng nơi quy định.

Thay đổi này mang đến những trải nghiệm bất ngờ cho du khách, bởi trái với hình dung về những lộn xộn do di tích quá đông là những ứng xử chuẩn mực, văn minh, quy củ và trật tự. Việc đặt mã quét QR code cũng giúp du khách dễ dàng tìm hiểu thông tin của di tích.

Sở VHTT Hà Nội cho biết, trên địa bàn thành phố có hơn 1.500 lễ hội, trong đó phần lớn diễn ra vào đầu năm. Nhiều lễ hội truyền thống lớn có sức hút hàng vạn người đã và đang tiếp tục diễn ra như lễ hội chùa Hương, lễ hội Gióng đền Sóc, lễ hội Hai Bà Trưng, lễ hội Cổ Loa và lễ hội đền Sái, lễ hội đền Và, lễ hội Tản viên Sơn Thánh…

Qua kiểm tra thực tế trước và trong mùa lễ hội, Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hóa và gia đình (Sở VHTT Hà Nội) Bùi Minh Hoàng cho biết, cơ bản các lễ hội bảo đảm không khí trang nghiêm, đúng truyền thống. Điểm mới nổi bật là nhiều lễ hội đã sáng tạo, đưa yếu tố công nghệ vào công tác quản lý, tổ chức mang đến trải nghiệm hấp dẫn cho du khách.

Những nỗ lực đổi mới này đã và đang góp phần quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh điểm đến văn hóa văn minh, hiện đại, vừa đáp ứng nhu cầu tâm linh của người dân, vừa góp phần phát triển du lịch bền vững.

Cũng trên nền tảng những giá trị văn hóa truyền thống, các giải pháp đảm bảo yếu tố an toàn, văn minh, hấp dẫn cho các lễ hội luôn được các địa phương chú trọng.

Trong bối cảnh nhu cầu đời sống văn hóa tinh thần của người dân ngày càng nâng cao, những nỗ lực tạo sức hút mới mẻ cho các lễ hội, điểm đến đầu Xuân cũng là yếu tố được đặc biệt quan tâm.

Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội Phạm Xuân Tài lưu ý, bên cạnh việc duy trì nét đẹp truyền thống, các địa phương cũng cần có những sáng tạo, đặc biệt về áp dụng công nghệ trong phần hội, bảo đảm các lễ hội truyền thống được tổ chức vừa giữ gìn bản sắc văn hóa, vừa tạo sự hấp dẫn, mới lạ, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hóa tinh thần của người dân, du khách.