Đồng bào Mông ở Hà Giang có rất nhiều trò chơi dân gian truyền thống, nhưng đắc sắc nhất vẫn là trò chơi vỗ mông. Vỗ mông một trò chơi dân gian, một nét đẹp văn hóa riêng có của đồng bào Mông. Không chỉ đơn thuần là trò vui trong ngày xuân mà còn là lời tỏ tình của các chàng trai, cô gái.

Trước kia, cứ mỗi dịp Tết đến trên vùng cao nguyên đá, không ai hẹn ai, mọi người lại nô nức kéo đến bãi đất trống, khoảng sân rộng, trên các sườn đồi hay đoạn đường giao thông chạy qua thôn bản để cùng vui chơi tâm tình. Đây cũng là dịp để các thanh niên nam nữ Mông có cơ hội gặp gỡ, tìm hiểu nhau. Họ thường đi thành từng tốp nữ, tốp nam cùng với những lời hỏi thăm, chúc tụng đầu năm mới.

Các chàng trai, cô gái cũng đưa mắt lựa chọn đối tượng cho riêng mình. Khi những ánh mắt đã tìm gặp được nhau, cô gái sẽ e thẹn tách khỏi đám đông chờ đợi, chàng trai ngay lập tức tiếp cận và vỗ vào mông cô gái nói lời ướm hỏi, nếu cô gái ưng thuận thì quay lại vỗ nhẹ vào mông chàng trai, cứ thế đôi trai gái vừa đi vừa chơi hội và vỗ qua vỗ lại trao nhau những lời yêu thương cho đến khi vỗ đủ chín cặp, tức là hai bên đã chấp thuận nhau, chỉ chờ đợi người làm mai mối để thành vợ, thành chồng.

Nếu đã thực lòng ưng thuận, thì dù ngày hôm trước vỗ chưa đủ chín cặp họ sẽ hẹn lại gặp nhau để đến ngày hôm sau lại tâm sự và vỗ tiếp cho đủ. Nếu vỗ không đủ chín cặp hoặc hôm trước vỗ dở nhưng hôm sau không có cơ duyên gặp lại nhau nữa thì có nghĩa họ không thể thành đôi và như thế mỗi người lại tiếp tục đi tìm người khác có duyên hợp với mình. Trò chơi này không chỉ dành riêng cho thanh niên nam nữ mà những người đã có vợ, có chồng cũng có thể tham gia với hình thức hỏi thăm, chúc tụng nhau nhân dịp năm mới.

Tuy nhiên, từ thập niên 80 đến nay một số trò chơi dân gian của các dân tộc vùng cao không còn được duy trì trong đời sống đồng bào, trong đó có trò chơi vỗ mông của đồng bào dân tộc Mông. Ngày nay phần lớn thanh niên nam nữ người Mông không còn biết đến trò chơi vỗ mông, một nét văn hóa độc đáo, một cách tỏ tình chứa đựng đầy tính nhân văn riêng có của đồng bào Mông nơi mảnh đất cực bắc của Hà Giang đã bị mai một và gần như bị lãng quên theo thời gian.

Nhằm khôi phục và giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc Mông và để du khách và bà con nhân dân hiểu thêm về trò chơi vỗ mông, trò chơi dành cho thanh niên nam, nữ từ 18 tuổi trở lên, đồng thời nghiêm cấm các hành vi lạm dụng trò chơi nhằm mục đích xấu.

Việc tái hiện hội vỗ mông là hoạt động thiết thực và ý nghĩa do chính chủ thể văn hóa thực hiện nhằm giới thiệu bản sắc văn hóa truyền thống của người Mông tại "Ngôi nhà chung" của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam, đồng thời đây là cơ hội để đồng bào Mông giới thiệu, quảng bá những phong tục, những nét văn hóa độc đáo của dân tộc mình tới du khách khi đến tham quan "Làng".

 (Nguồn: bvhttdl.gov.vn)