CPĐT khác chính phủ số như thế nào?

Mặc dù hai thuật ngữ này thường được sử dụng thay thế cho nhau, nhưng giữa chúng vẫn tồn tại sự khác biệt.

CPĐT là gì?

Theo định nghĩa của Liên Hợp Quốc, CPĐT đề cập đến “việc sử dụng CNTT-TT, đặc biệt là Internet, để nâng cao hiệu quả của các cơ quan chính phủ và cung cấp dịch vụ trực tuyến của chính phủ”. Quá trình này được áp dụng cho việc số hóa các tài liệu, thủ tục và dịch vụ, chủ yếu là để quản trị tốt hơn thông qua việc sử dụng công nghệ. Các chiến lược CPĐT thường không liên quan đến việc thiết kế lại một cách chuyên sâu các quy trình hiện có hoặc áp dụng các khuôn khổ số mới, sáng tạo.

Chính phủ số là gì?

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) xác định các mục tiêu của chính phủ số là sâu rộng và toàn diện hơn các mục tiêu của các sáng kiến CPĐT. Theo OECD, trong các chiến lược của chính phủ số, CNTT-TT đóng vai trò là “cơ chế quan trọng để tăng cường quản trị công”, “có thể giúp các chính phủ cởi mở hơn và hiệu quả hơn”.

Phù hợp với định nghĩa này, chính phủ số không chỉ đơn giản là cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết để phân phối các dịch vụ của chính phủ trực tuyến. Thay vào đó, quá trình này đánh dấu một bước chuyển tiếp sang các dịch vụ công (DVC) cởi mở và nhanh nhẹn, dựa trên mong muốn, nhu cầu và khả năng của người dân. Các khuôn khổ chính phủ số nhằm mục đích hình dung lại các quy trình và quy trình làm việc hiện có, để từ đó cung cấp dịch vụ theo những cách mới, sáng tạo được hỗ trợ bởi các công nghệ tiên tiến. Do đó, chính phủ số được coi là sự kế thừa tiên tiến hơn cho CPĐT.

Các mục tiêu của chính phủ số là sâu rộng và toàn diện hơn các mục tiêu của các sáng kiến CPĐT. (Ảnh: OECD)

Từ chính phủ điện tử đến chính phủ kỹ thuật số

Như trên đã nói, CPĐT đề cập đến việc sử dụng CNTT-TT và đặc biệt là Internet, để đạt được hiệu quả quản trị tốt hơn. Các chính phủ ngày càng đưa nhiều dịch vụ công lên mạng. Tuy nhiên, thường điều này không làm thay đổi đáng kể cấu trúc và quy trình. Trong khi đó, các công nghệ số mới, như nền tảng truyền thông xã hội, điện thoại thông minh và các cách tiếp cận, sử dụng công nghệ mới như dữ liệu mở của chính phủ và dữ liệu lớn sẽ cung cấp cho các cơ quan quản lý cách tốt hơn để tương tác với công chúng. Điều này có thể giúp các chính phủ không chỉ trở nên hiệu quả hơn, mà còn công khai, minh bạch và có trách nhiệm hơn với công chúng. 

Công nghệ đã bước sang giai đoạn trưởng thành mới. Cùng với sự trưởng thành của công nghệ, các chính phủ cũng ngày càng tăng cường ứng dụng công nghệ số, đánh dấu sự chuyển đổi mô hình từ CPĐT sang chính phủ số.

Kết quả chính của sự thay đổi này là chính phủ số không còn chỉ đưa các DVC lên trực tuyến và đạt hiệu quả hoạt động. Các chính phủ sẽ nắm lấy toàn bộ quan niệm mới về CNTT-TT như một yếu tố cốt lõi của chuyển đổi khu vực công. Trong khi đó, sở thích của người dùng dịch vụ có thể được tích hợp vào thiết kế và cung cấp các DVC. Chính phủ số sẽ mang lại những cách thức mới để tạo giá trị công cộng và làm cho các dịch vụ và thủ tục của chính phủ trở nên kỹ thuật số theo thiết kế. Điều này yêu cầu tích hợp CNTT-TT trong chương trình cải cách khu vực công ngay từ khi hình thành khái niệm.

Lộ trình: làm thế nào để xây dựng chính phủ số? 

Mặc dù hành trình xây dựng chính phủ số của mỗi quốc gia đều đi theo những con đường riêng, nhưng có một số điểm chung nhất định mà tất cả các khuôn khổ chính phủ số phải kết hợp. Bất kể đó là quốc gia nằm ở khu vực nào, có các đặc điểm dân số, địa lý ra sao, chính phủ số của tương lai đều sẽ dựa trên các trụ cột chính sau đây.

Ưu tiên công dân

Các phương pháp tiếp cận lấy người dân làm trung tâm phải là nỗ lực chính thúc đẩy chiến lược về chính phủ số. Bắt đầu từ việc hiểu và chỉ ra chính xác những mong muốn của công dân và thiết kế khung số hóa cho phù hợp. Đối xử với công dân như khách hàng và đáp ứng nhu cầu của công dân một cách cá nhân hóa, dù nhu cầu của công dân rất riêng và kỳ vọng đa dạng. Xác định các dịch vụ ưu tiên hàng đầu và phân tích các vấn đề chính, những tắc nghẽn có thể được giải quyết thông qua quản trị bằng phương pháp số.

Về mặt công nghệ, để thu hút công dân tham gia vào các sáng kiến số, chính phủ sẽ cần một cổng hướng tới người dùng (lý tưởng là đa kênh, để cho phép truy cập đa nền tảng và thiết bị chéo). Một yếu tố cơ bản khác của bất kỳ nền tảng chính phủ số nào là giải pháp nhận dạng số tích hợp, như hệ thống xác thực Aadhaar của Ấn Độ hoặc ứng dụng di động ID số của Kuwait.

Cơ sở hạ tầng CNTT-TT 

Kết nối mạnh mẽ, tin cậy là điều kiện để thiết lập các tương tác trên toàn quốc giữa người dân và quan chức chính phủ. Tuy nhiên, chỉ đảm bảo phạm vi phủ sóng Internet ở khắp mọi nơi vẫn chưa đủ. Khung chính phủ số toàn diện phải kết hợp các khía cạnh cơ sở hạ tầng quan trọng khác, chẳng hạn như giá cả thiết bị phải chăng cho cộng đồng, trung tâm dữ liệu an toàn và đáng tin cậy hoặc hệ thống thanh toán trực tuyến đáng tin cậy.

Đảm bảo khả năng tiếp cận dịch vụ

Để phục vụ như một cửa hàng tổng hợp cho tất cả các vấn đề dân sự, các cổng thông tin tương tác của chính phủ cần cung cấp giao diện chương trình ứng dụng mở. Bằng cách kết nối dữ liệu từ nhiều phòng ban, hệ thống của bên thứ ba và nguồn dữ liệu, tất cả các dịch vụ phải cho phép giao tiếp và tích hợp an toàn, liền mạch. Một ví dụ điển hình về điều đó là Cổng dịch vụ công dân của Jamaica, cung cấp cho người dân quyền truy cập 24/7 vào tất cả các dịch vụ công cộng từ một trang web duy nhất.

Bảo mật thông tin

Tăng cường bảo mật thông tin là điều tối quan trọng đối với các hệ thống xử lý thông tin riêng tư và nhạy cảm. Để nâng cao lòng tin của công chúng và trấn an người dân rằng dữ liệu của họ được bảo vệ hợp lý, các nhà chức trách đưa các biện pháp tuân thủ quy định và các phương pháp hay nhất vào các khuôn khổ kỹ thuật số.

Thông thường, điều này liên quan đến việc hiện đại hóa luật pháp hiện hành để đảm bảo việc quản lý và xử lý dữ liệu được lưu trữ một cách nhất quán và an toàn. Nhiều loại công cụ an ninh mạng có thể được mã hóa vào các nền tảng của chính phủ, cho phép xác thực và ủy quyền người dùng an toàn, duy trì bảo vệ quyền riêng tư và thúc đẩy việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật số của chính phủ trong cộng đồng.

Sử dụng dữ liệu thông minh

Khả năng phân tích dữ liệu là một thành phần không thể thiếu của các hệ thống chính phủ số hiện đại. Các chính phủ thông minh khai thác dữ liệu, chỉ số và tương tác của công dân để hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng. Tận dụng các chương trình dựa trên IoT, chính phủ sẽ có được thông tin chi tiết để nâng cao và đẩy nhanh các quyết định tác động đến cộng đồng và doanh nghiệp.

Khai thác dữ liệu thông minh là trung tâm của Chiến lược dữ liệu ở UAE, một khuôn khổ nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân Dubai và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong thành phố thông qua nền tảng dữ liệu được chia sẻ. Nền tảng này hoạt động như một trung tâm dữ liệu đô thị tích hợp tất cả thông tin về thành phố thông minh và điều phối tất cả các dịch vụ và sáng kiến theo hướng dữ liệu. Thông qua việc tăng tốc quá trình gửi, xử lý và truy cập dữ liệu, hiệu quả của các DVC được nâng cao, thúc đẩy tính minh bạch của dữ liệu và trao quyền cho việc ra quyết định một cách sáng suốt.

Chính phủ số sẽ cung cấp cho người dân quyền truy cập 24/7 vào tất cả các dịch vụ công cộng từ một trang web duy nhất. (Ảnh minh họa)

Ứng dụng AI

Từ chatbot thông minh giải quyết các vấn đề của người dân đến các mạng bệnh viện do AI điều khiển, các giải pháp AI mở ra một loạt cơ hội hoàn toàn mới cho các DVC. Số lượng các ứng dụng AI là vô hạn. Sử dụng AI, tăng cường và tự chủ áp dụng trong tất cả các khía cạnh của quản trị nhà nước, bao gồm thực thi pháp luật, giao thông vận tải, chăm sóc sức khỏe, an ninh quốc gia và nhiều lĩnh vực khác.

Một trong những quốc gia đang thúc đẩy việc ứng dụng AI trong các dịch vụ công là Ả Rập Xê Út. Là một phần của Tầm nhìn 2030 của quốc gia, chính phủ Ả Rập Xê Út đã công bố kế hoạch thành lập Trung tâm Quốc gia về AI và Văn phòng quản lý dữ liệu quốc gia, chịu trách nhiệm cải thiện hiệu suất hoạt động với sự trợ giúp của AI và dữ liệu lớn.

Kết luận

Chuyển đổi số (CĐS) đang xâm nhập vào tất cả các khía cạnh cuộc sống của chúng ta, thúc đẩy chuyển đổi sang các dịch vụ tiện lợi, tùy chỉnh và được công nghệ hỗ trợ. Với những mô hình cung cấp dịch vụ mới này, người dân ngày càng biến thành người tiêu dùng, yêu cầu ngày càng cao hơn, từ đó giúp nâng cao ý thức cho chính quyền địa phương và nhà nước của họ.

Bằng cách xây dựng các năng lực số, các chính phủ có thể đáp ứng kỳ vọng ngày càng tăng của người dân và tạo sự ổn định hơn cho các hoạt động trong cuộc sống của người dân. Việc tạo ra một hệ sinh thái số bền vững đòi hỏi phải thiết kế lại toàn diện các phương thức hoạt động hiện có và thực hiện một khuôn khổ hướng tới công dân nhằm trao quyền cho cộng đồng về kiến thức và hành động.

Nguồn: tech.mic.gov.vn