Hành lang pháp lý về chia sẻ dữ liệu cần tạo tiền đề cho dữ liệu mở

Sáng ngày 20/3, Bộ TT&TT phối hợp cùng Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức hội thảo “Chính sách quản lý, chia sẻ dữ liệu số: Vấn đề đặt ra và kinh nghiệm quốc tế” tại Hà Nội. Đây là diễn đàn quan trọng để đại diện các bộ, ngành cùng các chuyên gia trong nước và quốc tế thảo luận, chia sẻ các vấn đề thực tiễn của Việt Nam và kinh nghiệm quốc tế về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số; trên cơ sở đó đề ra các chính sách của các cơ quan nhà nước Việt Nam trong thời gian tới.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thành Hưng cho biết, Việt Nam đang trong quá trình tiến hành chuyển đổi số để có thể chủ động bước vào nền kinh tế số. Dữ liệu được đánh giá là vấn đề cốt lõi, là chìa khóa thành công cho chuyển đổi số. Vì vậy, thời gian vừa qua Bộ TT&TT đã đề xuất và được Chính phủ thông qua, cho phép xây dựng đề án Chuyển đổi số quốc gia và xây dựng dự thảo Nghị định về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số.

Theo Thứ trưởng, thời gian qua, vấn đề kết nối, chia sẻ dữ liệu đã được đề cập rất nhiều trong các báo cáo của Bộ TT&TT, Văn phòng Chính phủ cũng như các bộ, ngành, địa phương, trong đó đã đề cập rất nhiều khó khăn, bất cập từ hạ tầng kỹ thuật đến hành lang pháp lý…

“Tuy nhiên, tại hội thảo này, chúng ta cũng không nên tiếp tục nói quá nhiều về sự cần thiết, cũng như không nên chỉ đơn thuần nói về những khó khăn bất cập mà nên bàn kèm theo các phương án giải quyết. Ví dụ như, chúng ta cần làm gì, có những giải pháp gì để xây dựng hạ tầng kỹ thuật, cần ban hành các văn bản gì để cung cố hành lang pháp lý, kinh nghiệm một số nước họ thế nào và chúng ta có thể học hỏi được gì…”, Thứ trưởng nói.

Thứ trưởng cũng đặt ra nhiều vấn đề cần quan tâm trong quá trình xây dựng hành lang pháp lý cho việc quản lý, chia sẻ dữ liệu số. Đó là, khi đã chia sẻ dữ liệu, chúng ta còn phải bàn đến việc sử dụng các dữ liệu được chia sẻ thế nào sao cho hiệu quả nhất trong công việc. Phải làm sao gia tăng và khai thác tối đa được giá trị của dữ liệu. Trao đổi dữ liệu phải thông suốt, dữ liệu phải đến được những nơi cần nó, dữ liệu phải phù hợp, sử dụng được và đang tin cậy cho người dùng.

Bên cạnh đó, trong quá trình chia sẻ dữ liệu, dữ liệu phải được bảo đảm về tính riêng tư, bảo mật. Kinh nghiệm của các nước trong vấn đề này như thế nào khi dữ liệu được chia sẻ cho một số cơ quan, đơn vị, nhưng cơ quan không đủ khả năng quản lý, để xảy ra hiện tượng lộ lọt… Chúng ta phải chủ động phòng ngừa thế nào?

Cơ quan nhà nước cũng cần phải có giải pháp để đánh giá được hiệu quả các phương án chia sẻ dữ liệu được đề ra, theo dõi được mức độ chia sẻ, tần suất sử dụng dữ liệu được chia sẻ thế nào để đảm bảo hiệu quả. Ngay từ khi xây dựng hành lang pháp lý, các cơ quan nhà nước cũng cần tính đến các bộ chỉ số để đánh giá được hiệu quả sử dụng, từ đó có những điều chỉnh phù hợp, nhằm tối đa hóa nguồn lực.

“Cuối cùng, hành lang pháp lý về chia sẻ cần đủ rộng, có tầm nhìn để tạo tiền đề cho vấn đề dữ liệu mở. Dữ liệu không chỉ được chia sẻ trong các cơ quan nhà nước để thúc đẩy phát triển Chính phủ điện tử mà còn cần được cung cấp ra xã hội, phục vụ sự phát triển chung của toàn xã hội”, Thứ trưởng nêu quan điểm.

3 khuyến nghị của WB về cơ chế pháp lý liên quan đến chia sẻ dữ liệu

Chia sẻ tại hội thảo, ông Achim Fork - Giám đốc Điều phối danh mục và hoạt động dự án, Ngân hàng thế giới (WB) tại Việt Nam cũng nhấn mạnh, chia sẻ dữ liệu là một trong những nền tảng quan trọng trong xây dựng Chính phủ số.

Ông Achim Fork - Giám đốc Điều phối danh mục và hoạt động dự án, Ngân hàng thế giới chia sẻ tại hội thảo về Chính sách quản lý và chia sẻ dữ liệu số ngày 20/3/2019.

Trên thế giới, những nước tiên phong trong phát triển số như các nước thành viên OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế - PV), Estonia hay Sinagapore đều có những cơ chế quản lý mạnh mẽ tập trung vào dữ liệu và quản lý dữ liệu. Nguyên tắc của những cơ chế quản lý này là thúc đẩy minh bạch, công khai để hình thành nên một nền văn hoá dựa trên dữ liệu trong khu vực nhà nước và quan trọng nhất là để bảo vệ dữ liệu riêng tư, đảm bảo sự an toàn của dữ liệu. “Nếu như dữ liệu được coi là một nguồn nhiên liệu mới thì các nước này đã biết cách tạo ra nhiều giá trị hơn từ nguồn nhiên liệu này, làm cho nguồn nhiên liệu này có thể tái tạo được thông qua việc chia sẻ dữ liệu”, ông Achim Fork nói.

Nhận định Chính phủ Việt Nam những năm gần đây đã có nỗ lực lớn trong việc tạo nền móng cho phát triển Chính phủ điện tử, ông Achim Fork cho rằng, Nghị định mới được thông qua về phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2019-2025 đã tái khẳng định cam kết của Chính phủ Việt Nam trong việc theo đuổi con đường phát triển này.

Đáng chú ý, tại hội thảo, ông Achim Fork cũng đã đưa ra 3 khuyến nghị về cơ chế pháp lý liên quan đến quản lý, chia sẻ dữ liệu số. Trước tiên, vị chuyên gia này nhấn mạnh, chính sách về chia sẻ dữ liệu phải cụ thể hoá những dữ liệu công (nhà nước) nào của cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia sẽ được chia sẻ; cơ quan nào chịu trách nhiệm chia sẻ và chia sẻ dữ liệu cho ai. “Chính sách này sẽ thay đổi tư tưởng và văn hoá của các cơ quan chính phủ về chia sẻ dữ liệu như: sở hữu dữ liệu, bảo vệ dữ liệu, quản lý dữ liệu do đó luật quy định về chia sẻ dưc liệu càng rõ ràng sẽ hỗ trợ các công chức chính phủ thực thi luật này tốt hơn”, Achim Fork cho hay

Bên cạnh đó, ông Achim Fork đề xuất, chính sách về chia sẻ dữ liệu chính phủ cần tạo ra một cơ chế kiểm soát và đánh giá chi tiết, rõ ràng mới có thể đo lường được việc triển khai chính sách, phát hiện ra những "nút thắt cổ chai" hay những vấn đề trong chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan. Cơ chế kiểm soát và đánh giá rõ ràng được hỗ trợ bởi sự tiến bộ của công nghệ, đưa ra các yêu cầu về dữ liệu và những yêu cầu này được giải quyết thế nào có thể dễ dàng theo dõi dấu vết.

Khuyến nghị thứ ba được chuyên gia WB đưa ra là về năng lực chia sẻ dữ liệu. Ông Achim Fork phân tích: “Mục tiêu cuối cùng của chính sách chia sẻ dữ liệu của chính phủ chính là dữ liệu được chia sẻ thông suốt giữa các cơ quan chính phủ và với xã hội, do đó cần tập trung hình thành và cải thiện năng lực cả về quản lý và công nghệ của các cơ quan chính phủ. Nâng cao năng lực chia sẻ dữ liệu sẽ giúp cho việc triển khai tốt hơn và đưa những thay đổi bắt buộc này hướng đến sự chia sẻ dữ liệu chính phủ nhiều hơn nữa trong hệ sinh thái dữ liệu quốc gia”.

 (Nguồn: ictnews.vn)